Makkelijk is het werk van Heiner Müller (1929 – 1995) nooit. Met een stuk van Shakespeare kun je als maker doorgaans vrij snel aan de slag, er zit altijd wel een romance of een klucht in die het publiek aanspreekt – hoe je ‘m ook opvoert. Bij Heiner Müller is dat een ander verhaal. Zijn postmoderne, in eerste instantie vaak verboden, toneelteksten zitten vol vileine dialogen, fragmentarisch aan elkaar geklonterd en in een rauwe soms ronduit vieze omgeving geënsceneerd.
Regisseur Nina Spijkers koos geen stuk van Shakespeare voor haar afstudeervoorstelling, maar Kwartet (1980) van Heiner Müller. Een uitdagende keus met een verfrissend geregisseerd resultaat.
Kwartet is de theaterversie van Les liaisons dangereuses met als interessantste gegeven dat de vier personages (vandaar, kwartet) gespeeld worden door slechts twee acteurs, die elk alle vier de rollen spelen. Ze kruipen daardoor niet alleen steeds in een andere maar ook in elkaars rol.
De acteurs, Justus van Dillen en Xander van Vledder in dit geval, zijn goed op elkaar ingespeeld en laveren vrijwel moeiteloos tussen man en vrouw, machthebber en onderdaan, minnaar en geliefde. Onder hun voeten geen grond maar water, op de toneelvloer staat een kunstig verlicht zwembad met daarin twee ‘tronen’ gemaakt van autobanden. Hun kostuums bestaan uit een huidkleurige panty (voor Xander) en een zwart exemplaar (voor Justus) versierd met mantels of pruiken, al naar gelang het personage dat ze spelen.
Ja, daardoor lijkt het soms een beetje op een verkleedpartijtje waarbij zelfs de acteur niet altijd hun lachen kunnen inhouden, maar dat is ok. De tekst, vol arrogante volzinnen over liefde, macht en bezit, wordt zo soepel voorgedragen in een zo – letterlijk – verfrissende setting dat de negentig minuten die voorstelling duurt aangenaam omvliegen.
Deze knap geregisseerde Kwartet belooft wat voor Nina Spijkers’ volgende uitdaging; Phaedra’s Love van Sarah Kane.
Kwartet, een Toneelschuur Productie, gezien in het Compagnietheater Amsterdam op dinsdag 10 februari
Cinesalon 