A Hidden Life speelt zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er is geen vechtscène in te zien, maar ontroeren doet Terrence Malicks drama des te meer.
Filmmaker Terrence Malick brengt de dilemma’s waar Hitlers oorlog een ‘gewone’ burger als Franz Jägerstätter (August Diehl) voor plaatst zonder geweld en bloedvergieten in beeld. Hoe schept Malick (Badlands, Song to Song) zo’n ontroerend filmlandschap?
George Eliot schreef ooit:
… for the growing good of the world is partly dependent on unhistoric acts; and that things are not so ill with you and me as they might have been, is half owing to the number who lived faithfully a hidden life, and rest in the unvisited tombs
Een ontroerend gegeven, dat het uitgangspunt vormt van A Hidden Life. We zijn geneigd om ons te richten op uitschieters. Mensen die opvallen in een menigte, namen die de geschiedenisboeken in zijn gegaan. Iedereen kent Anne Frank, niemand kan drie andere jonge vrouwen noemen die een dagboek bijhielden tijdens de Tweede Wereldoorlog – terwijl die er ongetwijfeld waren. Of de naam van degene die het dagboek ontworpen, gedrukt of verkocht heeft. Terwijl de positie die Anne Frank postuum heeft verkregen, er zonder hen anders uit had gezien.
Terrence Malicks eerste biografische film is gebaseerd op de ware levensgeschiedenis van de familie Jägerstätter. A Hidden Life neemt je mee naar de Oostenrijkse nederzetting St. Radegund, waar Franz Jägerstätter (August Diehl) een boerderij runt met zijn vrouw Fani (Valerie Pachner). De muzikale score van James Newton Howard zit vol vioolpartijen, uitgevoerd door James Ehnes, die de liefde tussen Franz en Fani begeleidt. Met hun drie dochters spelen ze blindemannetje, rollen ze door het gras en nemen ze snoekduiken in hun hooiberg. Verderop is de Tweede Wereldoorlog begonnen, maar daar heeft Franz niks mee te maken.
Want waarom zou je een leider als Hitler moeten verdedigen als je geen affiniteit met zijn gedachtegoed hebt? Omdat je ook een man bent? Omdat je op Duits grondgebied woont? Franz wordt in 1943 opgeroepen, maar weigert en belandt in de gevangenis. Vanuit zijn gevangenissen, schreef hij brieven aan Fani, gebeurtenissen die hij hierin beschrijft, heeft Malick in de film verwerkt.
Zo wordt zijn vrouw bespot door de vrouwen waarvan de mannen wel in dienst zijn gegaan. Zijn dochters worden achtergesteld bij het jaarlijkse oogstfeest. Want de andere mannen uit het dorp volgen Hitlers commando’s wel op, en bepalen daarmee de norm.
Waarom? Omdat er een officiële stempel op de oproep stond? Omdat ze de meerderheid vormen? Terrence Malick stelt via Franz de vraag wat je als individu betekent in een maatschappij. Hoe saamhorigheid ontstaat, en uiteenvalt. In August Diehl (Inglourious Basterds) heeft hij een acteur gevonden die overtuigt met een prettige mate van integriteit en onverstoorbaarheid, zonder afstandelijk te worden.
Mooi aan A Hidden Life is dat er (vrijwel) geen typische oorlogsscènes in voorkomen. De dreiging van de oorlog hangt in de lucht maar de fysieke strijd zie je niet. Met het Oostenrijkse berglandschap als omlijsting – er is zoveel mogelijk met natuurlijk licht gefilmd – leidt Malick je rondt in de innerlijke wereld van Franz. Hetgeen het meest bij een gevecht in de buurt komt, is de scène waarin zijn vrouw zich naar de bodem van de put laat zakken om water te winnen; het heeft al dagen niet geregend. Waar zou je verder om vechten?
Producer Grant Hill, die al eerder met Malick werkte, valt op dat de kernboodschap uit A Hidden Life een kenmerkende is voor het oeuvre van Malicks:
It’s an extraordinary, enduring love that investigates human reactions and motivations and just how far people will push for their beliefs and conscience
Franz blijft trouw aan zijn pacifistische standpunt, maar dat wil niet zeggen dat hij wint. Of dat hij wordt onthouden. “The growing good of the world is [en blijft, MF] partly dependent on unhistoric acts.” Terrence Malick, die ook in eerdere films als Knight of Cups en The Tree of Life ware poëzie bracht, brengt met A Hidden Life een onbekend, maar daardoor niet minder ontroerend, drama in beeld.
A Hidden Life ★★★★ is vanaf 6 februari in de bioscoop te zien
Cinesalon 