If I told you about her, what would I say? Giles, The Shape of Water
Sally Hawkins is een actrice die erom bekend staat een hele film vol te kunnen kletsen. Voor wie Happy-Go-Lucky (Mike Leigh, 2008) heeft gezien: “En-ra-ha.” Het is ironisch dat juist deze praatgrage actrice in The Shape of Water een doofstom vrouwtje speelt.
Maar het werkt.
Guillermo del Toro is wars van conventies. Daarom was Pan’s Labyrinth (2006) ook zo’n succes. Tegen de achtergrond van een door generaal Franco bezet Spanje, raakt de jonge Ofelia verstrikt in een doolhof die weliswaar sprookjesachtig is maar geen lang en gelukkig leven garandeert. Een fantastisch mooie film, zonder happy end. El laberinto del fauno blijft je bij.
Als Guillermo del Toro een nieuwe film lanceert, hoor je mensen dan ook amper over Hellboy, Crimons Peak, het feit dat hij de scripts voor The Hobbit-verfilmingen schreef of dat hij zijn filmloopbaan begon als make-up supervisor. Men hoopt op een ‘nieuwe Pan’s Labyrinth’.
Het is alsof Del Toro daar op inspeelt. The Shape of Water opent met een zeegroene droomwereld van een huis dat onderwater lijkt te staan. Houten stoelen en een klassiek gevormde divan deinen op en neer. Een verteller introduceert Elisa (Sally Hawkins), een doofstomme jongedame die in een sfeervol maar krakkemikkig appartement platen van Benny Goodman beluistert en woont boven een bioscoop die zelden wordt bezocht. Het is Amerika, 1962, maar hier heeft het kapitalisme zijn intrede nog niet gedaan: donkergroene verf bladdert van de muren en de (ooit) mintgroene badkamertegels zitten vol barsten. De zwart-wittelevisie toont modern klassieke dansscènes; Elisa tapt feilloos met mr. Bojangles mee.
Overdag werkt ze als schoonmaker in een laboratorium, waar ze een zeemeerman ontmoet. Deze kruising tussen een amfibie en een mens (verrassend gracieus neergezet door Doug Jones) is gevonden in het Amazonegebied en wordt beschouwd als het Amerikaanse antwoord op de Russische hond Laika, die in 1957 als eerste levende wezen de ruimte inging. Een mooie vondst om de Ruimtewedloop ten tijde van de Koude Oorlog aan te kaarten. Hoewel de zeemeerman zojuist een bloedbad veroorzaakte, is hij bij Elisa kalm, vertederend. Als een atletisch gebouwde, haarloze versie van het Beest in de buurt van Belle.
Sowieso is The Shape of Water net een sprookje. De wereld die Del Toro heeft geschapen doet denken aan Gore Verbinski’s A Cure for Wellness, eveneens een adembenemend vormgegeven waterwereld. Prachtig is de scène waarin Elisa haar badkamer onder water zet, zich niet bewust van de lekkages die het vocht in alle aangrenzende ruimtes veroorzaakt. Een (milde) tegenvaller is dat visuele prachtscènes als deze niet verhullen dat The Shape of Water pit mist. Hier en daar introduceert Del Toro personages die je in klassieke sprookjes niet snel tegenkomt; buurman Giles die op jongemannen valt (Richard Jenkins), de donkere schoonmaakster (Octavia Spencer) maar de plot kabbelt voort als een ‘sprookje voor het slapengaan’.
Anders dan Pan’s Labyrinth is het niet de gedroomde film-die-je-bijblijft geworden. Hooguit heeft Sally Hawkins met het moment dat ze de zeemeerman leert hoe je ‘ei’ uitbeeldt in gebarentaal, een ‘En-ra-ha’-waardige opvolger beet.
The Shape of Water ★★★ is vanaf 14 februari in de bioscoop te zien.
Cinesalon 