Jonathan is 19 jaar en bewaakt een Israëlische grenspost. Aan een weg waar dromedarissen de voornaamste passanten zijn, checkt hij paspoorten, bedient hij de slagboom en danst hij de foxtrot.
Édouard keert na de Eerste Wereldoorlog terug naar Parijs. Flink verminkt; fysiek en mentaal, zondert hij zich af – tot zijn tekentalent hem een wapen verschaft waarmee hij het volk dat hem de oorlog heeft ‘aangedaan’ kan terugpakken.
Artisticiteit is ook een wapen, laten Samuel Maoz en Albert Dupontel kunstig zien in Foxtrot en Au Revoir Là-Haute. De vraag is alleen: wat win je ermee?
Vanonder een smutzig parasolletje houden Jonathan en zijn collega’s de grensovergang in de gaten. Het is rustig, dus een van de soldaten stapt de weg op en demonstreert hoe je de foxtrot danst. Een prachtig tafereel, Foxtrot is een met liefde geconstrueerde film. Naast de verhaallijn over Jonathan, kijk je ook mee in het leven van zijn ouders; Michael en Daphna en blik je – via Jonathans schetsboek – terug op Michaels tienertijd.
Drie verhalen, drie vertelvormen, die via de foxtrot met elkaar zijn verbonden. De precisie waarmee filmmaker Samuel Maoz deze structuur heeft uitgedokterd, is te prijzen maar eerlijk is eerlijk: sommige scènes in Foxtrot zijn verschrikkelijk traag. Als Michael slecht nieuws krijgt, gaat hij door het lint. Een pijnlijk verhaal, maar de ruimte die Maoz geeft om alles wat hierover te zeggen valt te zeggen, maakt dat je als kijker afdwaalt – en dan is de film pas net begonnen. Ter variatie wordt er vanuit alle mogelijke hoeken gefilmd, soms zijn alleen de voeten in beeld, soms wordt er van bovenaf gefilmd.
Aardige experimenten maar cinematografisch is Au Revoir Là-Haute, van filmmaker/acteur Albert Dupontel, Foxtrot de baas. Deze verfilming van het gelijknamige boek van Pierre Lemaître (Tot ziens daarboven) begint met een helikopterview van de Marokkaanse stad waar protagonist Albert Maillard wordt ondervraagd over zijn connecties met Édouard, de artistieke na-oorloogse rebel.
Hun geschiedenis begint in de loopgraven, waar de Franse soldaten niet alleen in gevecht zijn met de Duitsers maar sommigen elkaar ook onderling wel kunnen schieten. Schitterend is het shot waar officier Pradelle gefilmd wordt tegen de donkere achtergrond van de loopgraven. Je ziet zijn donkerblauwe uniform, zijn gezicht wordt overschaduwd maar ter hoogte daarvan zie je wel de rook van zijn sigaret kringelen.
Sowieso zijn er fantastische dingen te zien in Au Revoir Là-Haute. Naast creatief gefilmde shots, komen er ook hele gave maskers in voor die Édouards verminking aan het oog onttrekken, zijn artistieke talent benadrukken én zijn stemming in een klap laten zien.
Hier en daar doet de film oubollig aan, de dialogen tussen Édouards vader en zijn assistent zijn van matig slapstickniveau en hadden prima geschrapt kunnen worden. Los daarvan weet Albert Dupontel, die zelf de rol van Albert Maillard speelt, een sprookjesachtige sfeer te scheppen. Meer dan eens doet Au Revoir Là-Haute denken aan De Klokkenluider van de Notre Dame of het onlangs verschenen The Shape of Water, waarin eveneens de buitenbeentjes degenen zijn die (slinks) de touwtjes in handen nemen.
Artistiek ten strijde trekken: makkelijk scoren is het niet, maar filmisch gezien blijkt het in ieder geval met deze twee producties de moeite waard.
De speelfilms Foxtrot ★★★ en Au Revoir Là-Haute ★★★ zijn vanaf 12 april te zien in de bioscoop
Cinesalon 