The Tobacconist (Der Trafikant) begint met een vrouw en een man. Een jongen kijkt toe. Iemand springt in het water, er gaat iemand dood. En intussen rukt de Tweede Wereldoorlog op.
The Tobacconist is een verfilming van De Weense sigarenboer (Robert Seethaler, 2017). Er gebeurt veel, en dan moet Sigmund Freud, gespeeld door Bruno Ganz, nog in beeld komen…
Het jaar 2020 staat in het teken van 75 jaar vrijheid na de Tweede Wereldoorlog. The Tobacconist, van regisseur Nikolaus Leytner, speelt zich eind jaren 30 af, als de Jodenhaat merkbaar begint te worden. De zeventienjarige Franz (Simon Morzé) start als leerling in de sigarenwinkel van Otto Trsnjek (Johannes Krisch) waar Sigmund Freud (Bruno Ganz), de Joodse grondlegger van de psychoanalyse, vaste klant is.
Freud raadt Franz aan om een vrouw te vinden. Diezelfde avond valt Franz voor de Boheemse Aneszka (Emma Drogunova), die zich op de kermis grif laat trakteren maar verder andere verwachtingen van een relatie heeft.
De jongvolwassen Franz, alleen in Wenen, met een onbeantwoorde liefde, wil niks liever dan zijn rijke droomwereld door Freud laten analyseren. Een verrassend verzoek, dat in ieder geval met zich meebrengt dat je als kijker wordt ondergedompeld in het droomleven van Franz. Waarin, toevallig of niet, alle clichés uit Freud’s Droomduiding voorkomen.
In het dagelijks leven zorgt Otto’s tolerante houding jegens Joodse klanten intussen voor de nodige (bekende) problemen; een ruit wordt beklad, dreigementen worden geuit – en op den duur waargemaakt.
De hamvraag, vanuit cinematografisch perspectief, is wat doorleef je als je deze film bekijkt? Er zijn vele sterke (Tweede Wereld)oorlogsdrama’s; The Reader, Sophie Scholl, … Wat brengt het kijken naar coming of age The Tobacconist bij je teweeg?
Heel eerlijk, The Tobacconist is te oppervlakkig om veel met je te doen. De thema’s; liefde, oorlog, racisme, vriendschap, zijn groot en het belang van het genre onmiskenbaar. De invalshoek om de Joodse Freud als mentor van Franz te introduceren, is leuk gevonden maar betekent in de uitwerking niet meer dan enkele clichés uit zijn Droomduiding. De briefwisseling tussen Franz en zijn moeder is sympathiek maar werd eerder dit jaar in Terrence Malick’s oorlogsdrama A Hidden Life veel poëtischer uitgebeeld. En waar een hartverscheurende romance je elke tekortkoming doet vergeten, loopt het tussen Franz en Anezka van begin af aan stroef.
Misschien is er te abrupt geschrapt toen van de roman een filmscenario geschreven moest worden. Misschien is De Weense sigarenboer ook niet het beste oorlogsboek. Het maakt van The Tobacconist een sympathiek verhaal, maar te oppervlakkig om je te raken (uitgezonderd de slotstunt van Franz, dus als je toch gaat kijken, kijk ‘m dan wel uit).
The Tobacconist (Der Trafikant) ★★★ is vanaf 17 september in de bioscoop te zien
Cinesalon 